در دنیای پررقابت امروز، صاحبان کسبوکارها برای جلب توجه مشتریان و رقابت کردن با رقبای خود، با چالشهای متعددی روبرو هستند. حال اگر به عنوان صاحب یک کسب و کار کوچک، بهفکر کپی برداری از استراتژی سایر کسبوکارها و مخصوصا غولهای حوزهی کاری خود بیافتید، مشکلاتتان دو چندان خواهد شد! چرا که این رویکرد نه تنها کمکی به موفقیت شما نخواهد کرد، بلکه به دلیل تفاوت در منابع، شرایط، جنس مخاطبان و بسیاری از فاکتورهای دیگر، میتواند نتیجهای معکوس به همراه داشته باشد. از این رو راهحل کلیدی، اتخاذ رویکردی منحصر به فرد و متناسب با شرایط کسبوکار شما است.
این موضوع در مورد بازاریابی محتوایی نیز صدق میکند. در واقع کسبوکارهای کوچک باید با درک واقعیتها و شرایط خود، استراتژی بازاریابی محتوایی منحصربهفردی را تدوین کنند تا بتوانند در این میدان رقابت، حرفی برای گفتن داشته باشند.
اگر شما نیز صاحب یک کسب و کار کوچک هستید و قصد دارید تا از طریق بازاریابی محتوایی به اهداف خود نزدیک شوید، بهتر است علاوه بر آشنایی با اصول آن، با استراتژی تدوین این امر در اندازهی کسب و کار خود نیز آشنا شوید. ما در این مقاله شما را با استراتژیهای اثباتشده و تاکتیکهای عملی برای این امر آشنا خواهیم کرد. علاوه بر این، دیدگاههای ارزشمند کارشناسان برجسته بازاریابی محتوا که با مشاغل کوچک سروکار دارند را نیز خواهیم شنید.
پس از خواندن این مقاله یاد خواهید گرفت که چگونه از محتوا برای رشد کسب و کار کوچک خود، استفاده کنید. با ما همراه باشید.
آیا کسب و کار کوچک شما به بازاریابی محتوا نیاز دارد؟
این سوالی است که بسیاری از مدیران عامل و مدیران ارشد اجرایی با آن مواجه هستند. پاسخ این سوال ساده است: بله؛ محتوای با کیفیت میتواند به کسب و کار شما کمک کند.
در واقع مزیت کلیدی تولید محتوا (طبق یک استراتژی صحیح بازاریابی محتوایی) در مقایسه با تبلیغات، پایداری بلند مدت نتایج آن است؛ برخلاف تبلیغات که با قطع شدن جریان آن، جذب مخاطب نیز متوقف میشود، تولید محتوای ارگانیک با دارا بودن ارزش ذاتی، به طور مداوم مخاطبان جدیدی را جذب و مخاطبان قدیمی را وفادار نگه میدارد و در بلندمدت، منافع پایدارتری برای کسب و کارها به ارمغان میآورد.
دیل برتراند (Dale Bertrand)، موسس و مدیر Fire&Spark در این باره میگوید:
گاهی اوقات بازاریابی محتوایی برای کسب و کارهای کوچک در مقایسه با کسب و کارهای بزرگی که منابع مالی، تبلیغات آنلاین گسترده و واحد روابط عمومی (PR) دارند، بهترین گزینه است. کلید موفقیت در این روش، استفاده از دیدگاه منحصر به فرد شما در حوزه خود و ارائه محتوایی ارزشمند و جذاب به مخاطبان هدف است.
علاوه بر این، صرفا کسب و کارهای آنلاین (مثلا فروشگاههای اینترنتی) نیستند که میتوانند از مزایای بازاریابی محتوایی بهرهمند شوند، بلکه کسب و کارهای آفلاین (مثلا کسب و کارهایی که خدمات نظافت منزل را انجام میدهند) نیز میتوانند بازگشت سرمایهی حاصل از سرمایهگذاری در این امر را مشاهده کنند. مطابق با گزارشی که SEMrush منتشر کرده (منبع: State of Content Marketing 2023 Global Report)، 99% از مشاغل آنلاین و آفلاین (با اندازهی 11 تا 50 کارمند) نتایج مثبتی از بازاریابی محتوایی گزارش دادهاند. (نتایج کاملا موفق (16%)، نتایج موفق (33%)، نتایج تقریبا موفق (31%) و نتایج با موفقیت کم (19%))
کی و چگونه بازاریابی محتوایی کسب و کار کوچک خود را شروع کنیم؟
دیل برتراند در خصوص “زمان شروع بازاریابی محتوایی” میگوید:
از دیروز شروع کن! بازاریابی محتوا با رویکردی تدریجی و پایدار، تا زمانی که به مخاطبان خود ارزش ارائه دهید و با محتوای خود به آنها خدمت کنید، مؤثر خواهد بود. پس همین حالا شروع کنید و با ساختن مجموعهای از محتوای باکیفیت، ترافیک ارگانیک بیشتری را به سمت خود جذب کنید.
در این گفته دیل برتراند نکته مهمی وجود دارد: هیچوقت برای شروع بازاریابی محتوا زود یا دیر نیست؛ حتی اگر به تازگی کسبوکارتان را راه اندازی کردهاید، شروع زودهنگام میتواند بسیار مفید باشد.
اما در مورد “چگونگی شروع بازاریابی محتوایی” پراتیک دولاکیا (Pratik Dholakiya، بنیانگذار Growfusely)، توصیه بر داشتن ثبات و استمرار میکند:
ما با سابقه همکاری با برندهای کوچک SaaS، شاهد این موضوع بودهایم که حتی کمپینهای کوچک بازاریابی محتوایی نیز با تمرکز بر ثبات و پایداری، میتوانند به نتایج قابلتوجهی دست یابند. درست است که برنامهها باید متناسب با اهداف و نیازهای هر کسبوکار تنظیم شوند، اما عنصر کلیدی، حفظ انسجام در تولید و انتشار محتوا است. با در نظر گرفتن اهداف بلندمدت و تعهد به ثبات، بازاریابی محتوا میتواند به ابزاری قدرتمند برای رشد و رونق کسبوکارهای کوچک تبدیل شود.
سوالات کلیدی قبل از شروع بازاریابی محتوایی
یک توصیه کلیدی: در همین ابتدای کار بهتر است دنبالهروی کورکورانه از رقبای خود را هم در بازاریابی محتوا و هم در جنبههای دیگر کسب و کار خود متوقف کنید!
بهطور مثال اگر مشاهدات شما حاکی از آن است که رقبای شما در حال فعالیت گسترده در یوتیوب هستند، دلیلی ندارد شما هم دقیقاً همان کار را انجام دهید. به جای تقلید کورکورانه، برای یافتن مسیر مناسب، به این سه سوال کلیدی پاسخ دهید:
1. تخصص کلیدی من چیست؟
به اشتراک گذاری محتوای معتبر و کاربردی بر اساس تجربه واقعی، یکی از بهترین راهها برای موفقیت در بازاریابی محتوا است. به زمینههایی فکر کنید که میتوانید در آنها نظرات و مشاورههای منحصر به فردی ارائه دهید.
بهطور مثال اگر متخصص تغذیه هستید و قصد دارید از طریق بازاریابی محتوایی برای ارائه خدمات خود مشتری جذب کنید، بهتر است در یک حوزه خاص از تخصص خود فعالیت کنید؛ مثلا “کاهش وزن یا رژیم غذایی برای افراد مبتلا به دیابت”. در واقع فعالیت در یک حوزه خاص، نظر مخاطبان خاصی را به شما جلب میکند و شانس موفقیت شما را بالاتر میبرد. دیگر زمان آن نیست که مانند دانشمندان قدیمی همه چیزدان باشید! در زمان حاضر تخصص در یک حوزه خاص ارزش بیشتری دارد.
2. چگونه میتوانم برای مخاطبان هدف خود، محتوای جالب و مفید تولید کنم؟
تحقیق در مورد علایق و ترجیحات مخاطبان شما، به درک نیازهایی که آنها از محتوای تولیدی شما دارند، کمک میکند.
بهطور مثال فرض کنید شما صاحب یک پلتفرم رزرو اقامتگاه هستید و مسافران برای یافتن بهترین محل اقامت، به شما مراجعه میکنند. اما آنها قطعا قبل از برنامهریزی برای سفر و پیدا کردن اقامتگاه، به دنبال اطلاعات دیگری از مقصد سفر خود نیز هستند. سوالی که اینجا پیش میآید این است که آنها به دنبال چه اطلاعاتی هستند؟ در این مرحله از سفر فرضی مشتری، چه محتوایی برای آنها جذاب و مفید خواهد بود؟
در واقع در این مرحله، شما در حال بررسی مخاطبان خود در مرحله دوم قیف بازاریابی (MOFU) هستید. در این مرحله، هدف شما درک نیازها و علایق آنها برای ارائه محتوای مرتبط و جذاب است که آنها را به سمت رزرو سوق دهد.
برای درک نیازهای محتوایی مخاطبان خود، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- نظرسنجی: از مخاطبان خود در مورد علایق و ترجیحات سفرشان نظرسنجی کنید.
- مصاحبه: با مخاطبان خود در مورد تجربیات سفرشان مصاحبه کنید.
- تحلیل داده: دادههای وب سایت خود را برای شناسایی محبوبترین مقالات و صفحات خود تجزیه و تحلیل کنید.
- رسانههای اجتماعی: به تعاملات مخاطبان خود در رسانههای اجتماعی در مورد موضوعات مربوط به سفر توجه کنید.
با انجام تحقیقات، میتوانید بفهمید که مخاطبان شما به چه نوع محتوایی علاقه دارند و چه نوع محتواهایی نیاز آنها را به بهترین شکل در برنامه بازاریابی محتوایی که تدوین خواهید کرد پاسخ خواهد داد، مانند:
- مقاصد سفر: جاذبههای گردشگری در مقصد نهایی سفر
- فعالیتهای سفر: پیادهروی، قایق سواری، گشت و گذار، اسکی و…
- انواع سفر: سفرهای لوکس، سفرهای مقرون به صرفه یا سفرهای خانوادگی
- نکات سفر: نکات مربوط به رزرو پرواز، بسته بندی چمدان یا گشت و گذار در یک شهر جدید و…
3. انتشار محتوا در کدام کانال ها موثرتر خواهد بود؟
برای به دست آوردن بهترین نتیجه، محتوای خود را در کانالهایی به اشتراک بگذارید که مخاطبان هدف شما در آنها حضور دارند. برای شناسایی مؤثرترین کانالهای توزیع محتوا، بهتر است تحقیقات کمی (مانند نظرسنجی و تجزیه و تحلیل وبسایت) و کیفی (مانند مصاحبه) انجام دهید.
بگذارید در این خصوص یک مثال برای شما بزنم. حتما با علی بابا (یکی از بزرگترین پلتفرمهای فعال در حوزه گردشگری) و سایت لست سکند (به ادعای خود آنها یکی از معتبرترین مراجع خرید تور مسافرتی) آشنا هستید. مشاهدات نشان میدهد که (تا این لحظه که در حال نگارش این پست هستم) لست سکند نسبت به علی بابا در اینستاگرام فعالتر است.
احتمالا هر دو مجموعه با بررسیهای دقیق، به میزان فعالیت مناسب در اینستاگرام رسیدهاند. فعالیت گسترده لست سکند در اینستاگرام، احتمالا نتایج مطلوبی به همراه داشته و از این رو به طور مداوم در آن فعال است. اما علی بابا به این نتیجه رسیده که تولید محتوا در اینستاگرام، بهترین گزینه نیست و به فعالیت کمرنگتر در این پلتفرم بسنده کرده است.
همانگونه که مشاهده میکنید، این دو پلتفرم بزرگ و فعال در زمینهی گردشگری، با وجود مشابهت در زمینهی کاری، استراتژیهای متفاوتی برای فعالیت در حوزه تولید محتوا دارند و طبیعتا بهطور کورکورانه از یکدیگر تقلید نکردهاند. بنابراین مهم است که شما نیز به عنوان یک کسب و کار کوچک، مسیر خود را پیدا کنید.
مراحل تدوین استراتژی بازاریابی محتوایی برای کسب و کارهای کوچک
1. فراهم کردن مقدمات و ابزارهای لازم
اگرچه محتوا عنصر کلیدی در استراتژی بازاریابی محتوایی شماست، اما به تنهایی کافی نیست. در واقع برای اینکه محتوا اثرگذار باشد، باید با سایر اجزای بازاریابی شما به طور هماهنگ کار کند. بنابراین پیش از آن که وارد بخش اجرایی بازاریابی محتوا شوید، بهتر است بستر و ابزارهای لازم برای انجام این کار را آماده کنید. این ابزارها عبارتند از:
- طراحی وبسایت: وب سایت شما باید به گونهای طراحی شود که هم برای کاربران جذاب باشد و هم به راحتی توسط موتورهای جستجو قابل شناسایی باشد. بنابراین برای این کار حتما از یک تیم حرفهای برای طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی اختصاصی کم بگیرید. به خاطر داشته باشید که وبسایت شما، زیر بنای تمام فعالیتهای شما در دنیای آنلاین است؛ بنابراین این بخش را به هیچ عنوان دست کم نگیرید و از صرفهجویی مالی در این بخش خودداری کنید.
- تیم تولید محتوا: تولید محتوا، قلب کاری است که قصد انجام آن را دارید. بنابراین برای وارد شدن به دنیای بازاریابی محتوایی به تیمی از متخصصان تولید محتوا (Content Writing) و تبلیغ نویسی (Copy writing) نیاز دارید تا محتوای جذاب و باکیفیتی تولید کنند.
- تیم دیجیتال مارکتینگ: اگر با مباحث دیجیتال مارکتینگ آشنایی ندارید، بهتر است با یک مشاور در این حوزه در ارتباط باشید تا به کمک او بتوانید برنامهای برای تبدیل مخاطبان به مشتریان بالقوه و سپس تبدیل آنها به مشتریان واقعی تدوین کنید.
- ابزارهای تجزیه و تحلیل: با استفاده از ابزارهایی مانند Google Analytics، میتوانید عملکرد استراتژی خود را رصد کرده و در صورت نیاز، آن را تنظیم کنید یا تغییر دهید.
2. مستند کردن استراتژی و برنامه محتوایی
شروع بدون برنامهریزی درست مثل حرکت بدون قطب نما است. بنابراین به جای اتلاف منابع و سردرگمی در انبوهی از محتواهای بدون هدف، با تدوین یک استراتژی بازاریابی جامع، مسیر خود را روشن کنید.
طبق آماری که سمراش منتشر کرده، 80 درصد از شرکتهای فوقالعاده موفق در بازاریابی محتوا، از یک استراتژی محتوای مستند پیروی میکنند. اما در مقابل، 52 درصد از شرکتهایی که در این زمینه ناموفق هستند، هیچ استراتژی مشخصی ندارند.
بنابراین قبل از ورود به مراحل اجرایی، کمی وقت بگذارید و عناصر اصلی استراتژی بازاریابی محتوای خود را تعریف و مستند کنید. این عناصر عبارتند از:
- شناخت و شناسایی مخاطبان
- تعیین اهداف و معیارها (Goals and metrics)
- تعیین موضوعات محتوا
- انتخاب فرمتهای محتوا
- کانال های توزیع محتوا
مطابق بررسیهای SEMrush، حدود 67 درصد از شرکتهایی که بین 11 تا 50 کارمند دارند، برنامهی بازاریابی محتوای خود را مستند میکنند، اما 33 درصد از آنها هنوز این روند را دنبال نکردهاند.
3. روایت داستان برند کسب و کار
داستان سرایی برند (Brand storytelling) روشی قدرتمند برای شرح ماموریت، تاریخچه و هویت منحصر به فرد شرکت شما است. داستانی که شما از برند خود روایت میکنید، میتواند به عنوان پایه و اساس استراتژی بازاریابی محتوای شما عمل کرده و شما را از رقبا متمایز کند. علاوه بر این به کمک روایت داستان برند خود میتولنید با مخاطبان خود در سطح عاطفی، ارتباط عمیقتری برقرار کنید و آنها را به سفر در دنیای کسب و کارتان ترغیب کنید.
برای شروع کار با داستان سرایی برند در بازاریابی محتوایی، به این چند نکته توجه داشته باشید:
- داستانهای اصیل خود را پیدا کنید: به دنبال داستانهایی باشید که واقعا ماهیت برند شما را منعکس میکنند. این داستانها میتوانند داستانهای مربوط به بنیانگذاران شما، داستانهایی از مشتریان راضی یا حتی داستانهایی از چالشهایی باشند که بر آنها غلبه کردهاید.
- مخاطبان خود را بشناسید: قبل از شروع به داستان سرایی، مهم است که مخاطبان خود را بشناسید. علایق، نیازها و خواسته های آنها چیست؟ چه نوع داستانهایی نظر آنها را جلب میکند؟
- قالب مناسب را انتخاب کنید: داستانهای خود را میتوان از طریق انواع مختلف محتوا مانند بلاگ پست، مقالات، فیلم، اینفوگرافیک و حتی انتشار پست در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشت. قالبی را انتخاب کنید که به بهترین وجه با داستان شما و مخاطبان شما مطابقت داشته باشد.
- صدای خود را پیدا کنید: لحن و سبک داستان سرایی شما باید با برند شما همسو باشد. آیا میخواهید آموزنده باشید؟ الهام بخش؟ یا سرگرم کننده؟
4. سازماندهی فرایند تولید محتوا: منابع، تولید کننده و تقویم محتوایی
در مرحله بعدی، مهمترین موضوع سازماندهی فرآیندهای تولید محتوا برای به حداکثر رساندن کارایی و به حداقل رساندن هزینهها است. بنابراین بهتر است برای سازماندهی فرایند تولید محتوا، به 3 موضوع توجه ویژه داسته باشید: بودجه و منابع، تولید کننده محتوا و داشتن یک تقویم محتوایی.
4 – 1. بودجه و منابع
حجم محتوای قابل تولید در یک بازه زمانی معین، به طور مستقیم با میزان بودجه و منابع در دسترس شما در ارتباط است. منابعی که برای تولید محتوا به آن نیاز دارید عبارتند از:
منابع انسانی: بهطور مثال در این خصوص شما به یک استراتژیست محتوا، مدیر محتوا، کپی رایتر (کسی که متنهای تبلیغاتی مینویسد)، تولید کننده محتوا (کسی که پستهای آموزشی، راهنما، شرح محصول و… را مینویسد)، مدیر شبکههای اجتماعی و… نیاز خواهید داشت.
ابزارهای بازاریابی محتوا: علاوه بر منابع انسانی، شما به ابزارهایی برای بازاریابی محتوا نیاز دارید؛ از جمله ابزارهای تولید محتوا، ابزارهای تحلیل سئو مانند Ahrefs و SEMrush و…
مطابق با نظرسنجی انجام شده توسط مجموعهی SEMrush (در سطح بین المللی)، 49% از کسب و کارهای کوچک، ماهانه بین 1000 تا 5000 هزار دلار برای برنامههای بازاریابی محتوایی خود هزینه میکنند. در عین حال حدود 26% از کسب و کارها مبلغی کمتر از 1000 دلار و حدود 2% از کسب و کارها بیش از 20هزار دلار برای بازاریابی محتوایی کسب و کار خود هزینه میکنند.
با وجود اینکه آمار ارائه شده در بالا مربوط به سطح بین المللی است، میتوان اهمیت بازاریابی محتوایی را از دیدگاه مدیران کسبوکارها به وضوح درک کرد و آن را به کسب و کارهای کوچک در ایران نیز تعمیم داد. این موضوع نشان میدهد که در هر جای دنیا، بازاریابی محتوایی برای کسبوکارهای کوچک نیز نقشی اساسی ایفا میکند.
4 – 2. تیم تولید کننده محتوا
همانگونه که در بالا و در بند “بودجه و محتوا” به آن اشاره شد، یکی از منابع مهم برای سازماندهی فرایند تولید محتوا، داشتن تیم تولید محتوا است. اگر تصور شما این است که تولید محتوا یک کار آسان و کم هزینه است، باید به شما بگوییم که سخت در اشتباهید!
در واقع تولید محتوای باکیفیت فرآیندی زمانبر و تخصصی است. بنابراین اگرچه شما احتمالا اطلاعات و اشراف بیشتری درباره محصول و خدمات خود دارید، الزاما نمیتوانید در موقعیت یک نویسنده یا تولید کنندهی محتوا، محتوای خوب و با کیفیتی تولید کنید. پس احتمالا لازم است که برای تولید محتوا یا یک نویسنده ماهر استخدام کنید، یا انجام این کار را به یک آژانس بازاریابی محتوایی (همانند پلاتو) محول کنید.
انتخاب بین این دو گزینه، به استراتژی و تصمیم شما بستگی دارد. اگر میخواهید که با یک یا چند نویسنده بهطور مستقیم در تماس باشید و نقطه نظرات خود را در فرایند تولید محتوا، بهطور مستقیم به آنها منتقل کنید، استخدام فریلنسر تولید محتوا میتواند گزینهی خوبی برای شما باشد، اما اگر تمایل شما به محول کردن مسئولیت این کار به یک تیم حرفهای است، همکاری با یک آژانس میتواند گزینهی بهتری باشد.
4 – 3. تقویم محتوا
برای اینکه تولید محتوایتان نظم و انسجام داشته باشد، به یک تقویم محتوایی جامع نیاز دارید. این تقویم، زمانبندی انتشار محتوا، موضوعات، نویسندگان و سایر جزئیات را مشخص میکند و به شما کمک میکند تا همیشه یک قدم جلوتر باشید.
5. اتخاذ رویکرد مشتری محور در تولید محتوا
شاید در ابتدا مفهوم این عبارت کمی سخت بهنظر برسد، اما در واقع اینطور نیست. اتخاذ رویکرد مشتری محور در تولید محتوا به این معنی است که محتوای تولیدی شما، علاوه بر اینکه باید با اهداف تجاری شما همسو باشد، باید برای مخاطبان شما نیز جذاب باشد.
فرض کنید ما قصد داریم تا از طریق بازاریابی محتوایی، مخاطبان بیشتری را با مجموعه خود، یعنی پلاتو، آشنا کنیم. مسلما آنچیزی که در این مقاله در حال مطالعه آن هستید، رویکردی است که ما در همین راستا و همسو با علایق شما انتخاب کردهایم. در واقع ما به عنوان یک مجموعهای که مهارت تدوین استراتژی محتوا را دارد، با بررسیهای انجام شده، به این نتیجه رسیدهایم که موضوعی مانند “بازاریابی محتوایی برای کسب و کارهای کوچک” میتواند یکی از موضوعات جذاب برای بخشی از مخاطبان ما باشد.
دیل برتراند در این رابطه میگوید:
مهمترین نکته، تولید محتوایی هدفمند برای مخاطبان خاص شما و ارائه محتوایی ارزشمند است که به آنها در تصمیمگیری برای خرید کمک کند. از خود بپرسید که آیا محتوای شما اطلاعات جدیدی ارائه میدهد که به مشتریان در انتخابشان کمک میکند یا محتوایی است مشابه آنچه قبلاً توسط سایر رقبا منتشر شده است.
6. همکاری با یک تیم حرفهای
تا اینجا نقشه راهی برای رسیدن به اهدافتان در بازاریابی محتوایی ارائه شد. اما واقعیت این است که مدیریت کامل این فرایند، به تنهایی و بدون تجربه کافی، دشوار است. همانطور که شما در تخصص خودتان بینظیر هستید، ما نیز در زمینه بازاریابی محتوایی تبحر داریم.
از این رو بهترین رویکرد این است که شما به عنوان صاحب کسب و کار، با اصول بازاریابی محتوایی آشنا شوید تا بتوانید بر روند انجام کار نظارت داشته باشید. اما سپردن این کار به تیمی حرفهای، به شما کمک میکند تا از اتلاف زمان و انرژی در زمینهای که به آن تسلط ندارید، پرهیز کنید.
ما در پلاتو با تخصص و تجربه خود، در کنار شما خواهیم بود تا به اهدافتان در بازاریابی محتوایی دست پیدا کنید.
سخن آخر
به یاد داشته باشید که بازاریابی محتوا، یک فعالیت زمانبر و نسبتا سختی است؛ ضمن اینکه نباید به آن به چشم یک فعالیت کم هزینه نگاه کرد. بنابراین اگر در ابتدای کار، نتایج مورد نظر خود را مشاهده نکردید، ناامید نشوید. به جای آن، بر تولید محتوای باکیفیت و ارزشمند تمرکز کنید تا به تدریج مخاطبان خود را جذب کرده و بتوانید به نتایج مورد نظر خود نزدیک شوید.